موضوه بحث، سفر دو روزه ما به ترکمنستان است. مناسبات ما با ترکمنستان روز به روز عمیق تر و وسیع تر می شود و زمینه این را فراهم می کند که دو مملکت همکار و برادر با دیدگاه مشترک توسعه اقتصادی به منطقه نشان می دهد که نتایج همکاری اقتصادی به هر دو مملکت، به هر دو دولت و مخصوصا به مردم ما چطور مثبت بوده می تواند. من تنها امروز بالای دو موضوع تاکید می کنم.
اول- موضوع دسترخوان هر کدام ما است. قسمی که می دانید، هنوز هم افغانستان بدبختانه از نگاه تولید گندم و آرد به خود متکی نشده است. پلان اساسی را که ما داریم و روز دیگر بالای این صحبت خواهد کردیم این است که در ظرف چهار سال چطور انشاالله تعالی هم متکی به خود شویم و هم دوباره به صادر کننده مبدل شویم اما خبری که من می خواستم همرای تان شریک کنم این است که در سابق قیمت یک تن گندم که از همسایه های مختلف ما می آمد در حدود 350 دالر بود.
با ترکمنستان بحث های اساسی داشتیم، از وزیر صاحب مالیه و وزیر صاحب زراعت داکتر صاحب قیومی، داکتر صاحب صبا و جناب عثمانی صاحب که مذاکرات اولیه را انجام داده بودند ابراز امتنان می کنیم. نتیجه مذاکرات این است که حداقل 200 هزار تن گندم به قیمت کمتر از 250 دالر به دست ما بیاید. همچنان همرای قزاقستان در مذاکره هستیم که 600 هزار تن گندم دیگر را بتوانیم از راه قراقستان وارد کنیم. در کیفیت این گندم تغییر اساسی خواهد بود و امید است که برای زمستان یک خبر خوشایند برای هر خانواده افغان باشد زیرا می دانید که قیمت ها بر اثر رقابت یا به جهت مثبت تغییر می کند یا به جهت منفی و امید است که این بار موجب اطمینان خاطر خانواده های افغانستان شود.
دوم موضوع چی غواړم تاسو سره یې شریکه کړم او د ټول وطن د توجه وړ ده او مونږ ټولو ته د لوی ویاړ ځای د ټاپی پروژه ده.
پروژه تاپی در انگلیس به نام پایپ لاین ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان است. سال ها این پروژه تحت بحث بود. اکثریت مردم امید را از دست داده بودند. مبصران بیرونی به صورت دوامدار تبصره می کردند که این یک پروژه خیالی است و عملی نخواهد شد. به فضل خداوند این پروژه از کاغذ به عمل آمد و تهداب این پروژه در شهر ماری ترکمنستان که در قرون گذشته بنام مروه شاه جهان مشهور بود و یکی از مراکز عمده اسلامی بود، گذاشته شد. مروه شاه جهان آن جایی است که مامون خلیفه عثمانی که پروژه صد ساله ترجمه را در دارالحکمه در بغداد شروع کرد، این مرکز اش بود و وقتی که برادر خود امین را شکست داد به ضرب شمشیر هراتی شجاع ما، طاهر فوشنجی چهار سال هنوز هم در مروه ماند، تا این اندازه مروه اهمیت داشت. امروز مروه بر اثر توجه خاص رییس جمهور ترکمنستان برادر عریز بردی محمد اوف به یک مرکز عمده انرژی و صنعتی در حال مبدل شدن است و این پروژه شروع کار است. رسیدن به این پروژه معلوم دار آسان نبود، از مراحل دشوار گذشتیم و یک سال پیش اکثریت مردم ما قسمی که قبلا برایتان ذکر کردم باور خود را از دست داده بودند.
من می خواهم از حکیمی صاحب، قیومی صاحب، صبا صاحب، عثمانی صاحب و کارگر صاحب خاصتا ابراز امتنان کنم که مذاکرات همه جانبه، مفید و با اهمیت را انجام دادند. منافع بنیادی افغانستان تامین شد و بر اثر مذاکرات که چند بار همرای رئیس جمهور محترم ترکمنستان داشتیم یک بار در ضمن سفر من در آنجا و یک بار در ضمن سفر آنها به اینجا تمام مشکلات حل شد.
اهمیت این را بدانید. اولین اهمیت این در چه است؟ بار اول است که یکی از همسایه های ما میلیاردها دالر پول خود را بالای ثبات آینده افغانستان بالای میز می ماند. پول این، پول بیرونی نیست، دولت ترکمنستان تصمیم گرفته از عوایدی که خودش به دست می آورد این پروژه را تمویل کند. البته، در طول این زمان نهادهای بین المللی سهم خواهد گرفت و سهم شان قابل افتخار است اما مهمترین اقدام را دولت برادر و دوست ما ترکمنستان کرده است. ترکمنستان امروز نمایندگی یک همسایه نیک و همه جانبه برای افغانستان است از این جهت ما از اینها ممنون هستیم که توانستند همرای ما کار کنند. در عین حال از یادم رفت، آقای وحید ویسی از وزارت خارجه امروز تشریف ندارند اینها زحمات زیاد کشیدند از وزارت خارجه هم ابراز امتنان می کنیم.
اهمیت دوم این پروژه در چیست؟ همه شما برداران و خواهران راه ابریشم را شنیده بودید.
برای 2400 و 2900 سال افغانستان یکی از مراکز راه ابریشم بود؛ چون نزدیکترین راه نقاط وصل آسیای مرکزی، افغانستان است.
این پروژه موقعیت افغانستان را احیا می کند و این راه ابریشم نو است و نه تنها راه ابریشم نو است، در آن وقت چرا این را راه ابریشم می گفتند؟ چون قیمت ابریشم به اندازه بالا بود وقتی که از چین به روم می رسید قیمت اش در حدود یک هزار چند بالا می رفت.
امروز گاز اساس زندگی را تشکیل می دهد و گاز ترکمنستان به
افغانستان و از افغانستان می به پاکستان می رود و از آنجا به هندوستان خواهد رسید.
مساله تنها در انتقال گاز نیست، وقتی که حرارت تعمیرات، منازل و دوکان ها از گاز
بیاید در حقیقت ما بالای همکاری اقتصادی اتکا می کنیم، چون وقتیکه زندگی ما به
یکدیگر بسته باشد، معنی اش این است که اتکا متقابل ایجاد می شود. بر اساس این اتکا
متقابل چه چیز تغییر می کند. نکته را که قدرت های استعماری بوجود آورده بودند که
آسیا مرکزی و جنوبی را از هم جدا کنند و تحت سلطه خود قرار بدهند که اتحاد شوروی
آخرین امپراطوری بود امروز دوباره احیا می شود. بنابراین با هم ارتباط پیدا می کند
و امکان همکاری های به مراتب وسیع تر را در آینده به وجود می آورد.
مثال همکاری
دیگر چه است؟ پیشنهاد از داکتر صاحب قیومی بود من این را با رییس جمهور محترم
ترکمنستان مطرح کردم، فورا قبول کردند که شبکه فایبر نوری همزمان همرای پایب لاین
گاز حرکت خواهد کرد و به این طریق از راه ما، هند به اروپا از راه زمین وصل خواهد
شد. باز هم این شروع کار است، نکته دیگر اش یک حلقه را فکر کنید، مانند حلقه المپیک
که حلقه ها با هم ارتباط می گیرند؛ حلقه سوم اش انتقال برق است.
چیزی دیگر را که امضا کردیم برق را از ترکمنستان به افغانستان و این بار از راه هرات، فراه و هلمند و قندهار به پاکستان انتقال می دهیم و کل این حلقه ها به مرور زمان چه را ایجاد می کند، یک شاهراه بسیار وسیع را که خط آهن، سرک، کانال ها و میدان های هوایی جز این باشد.
مشخصا این پروژه چه می کند. اول 730 کیلومتر از افغانستان می گذرد که از ولایت های هرات، فراه هلمند و قندهار عبور می کند. هزینه این چقدر می شود؛ هزینه تخمینی آن تا هشت ملیارد دالر است و نیم بیشتر پول در افغانستان مصرف می شود. یعنی وقتی که تاثیرات مصرف پول را بگیریم هشت میلیارد عمومی است و پنج میلیارد اش در افغانستان پاکستان و هندوستان مصرف می شود که از آن نیم اش در افغانستان انشاالله و تعالی مصرف خواهد شد.
سهم ما چقدر است و سهم دیگران چقدر خواهد بود؟ سهم هندوستان پنج درصد، از پاکستان پنج درصد و از ما حالا پنچ درصد است در اول سهم ما به مراتب بالاتر بود بر اثر کوشش های که تیم ما کرده است سهم مساوی شد؛ چون سهم معنی اش این است که شما باید مبلغ پرداخت کنید و در این بخش من از تیم ما ابراز امتنان می کنم خاصتا از جناب صبا صاحب که مسوولیت نفت و گاز ما را به عهده دارند و سه فیصد سهم ما را بانک آسیایی پرداخت خواهد کرد؛ بنابراین دو درصد سهم را خود ما پرداخت می کنیم، به این اساس منفعت ما زیاد شده، مقدار پول که نقد تعهد کنیم کمتر شده تا بتوانیم به پیش برویم.
مساله دیگر این است، وقتی که بخش 730 کیلومتر در داخل خاک افغانستان ساخته می شود زمینه کار را برای شرکت های متوسط کوچک و بزرگ ما فراهم می کند و نقطه که بعدا جدا خدمت تان تمرکز خواهم کرد این است که پلان های آینده ما برای تولید مواد ساختمانی به سطح وسیع چه است. امروز این موضوع بحث ما نیست اما به وضاحت باید بفهمیم وقتی که یک پروژه به این بزرگی تاثیرات جانبی نهایت مثبت دارد.
او دا تاثیرات دی چې ټولوته د کار زمینه پیدا کوی. د تخصصی نظر نه مونږ لا تر اوسه پورې هغه متخصصین نلرو چې دې برخو کې کار وکړی، نو له همدې نظر نه محترم د عالی تحصیلات وزیر صاحب، د پوهنی وزیر صاحب او د کار او ټولنیزو چارو وزیر صاحب چې دلته موجود دی مونږ کولای شو مخصوصا د دغو څلورو ولایتونوځوانانو ته چې د پروژی په مسیر کې دی د لنډ مهال او منځ مهال د تحصیلاتو زمینه ترکنمستان او بیا نورو ځایونو کې ورته برابره کړو. انستیتوت های تخنیکی ترکمنستان آماده استند، افرادی که دارای شرایط باشند فورا شروع به تعلیم دادن کنند.
از این جهت من می خواهم اعلام کنم که وزارت محترم تحصیلات عالی و معارف و کار و امور اجتماعی با هم کار خواهند کرد که به شفاف ترین و بهترین افراد از این چهار ولایت برای این انتخاب شوند و زمینه تحصیل برای شان فراهم شود؛ چون در آینده ایستگاه هایی که در ولایت های مختلف وجود دارد، ضرورت به این کارگران ماهر دارد. علاوه بر اینکه ما نفت می گیریم و علاوه بر اینکه ما شکل اقتصادی فعالیت ها را تغییر می دهیم. منفعت مستقیم افغانستان در این چیست؟ سال 400 میلیون دالر انشاالله و تعالی تنها در عواید مستقیم از این پروژه به دست خواهد آمد.
مساله اصلی و چلنج ملی ما چیست؟ امنیت سرتاسری این پروژه نقطه را که به نمایندگی از تمام ملت افغانستان من می خواهم اعلام کنم، این است که ما هیچوقت به عقب نگاه نخواهیم کرد.
این پروژه اساس تحول اقتصادی افغانستان است. بنا از یکطرف دولت اقدام های همه جانبه برای تامین امنیت پروژه ایجاد خواهد کرد که قوای خاصی که برای این ضرور است و تعلیم و تربیه داده خواهد شد اما نقطه دوم و اساسی صدا بالای تمام ملت است. امروز از تمام جوانان افغانستان که در فضای اینترنت به اشکال مختلف از این پروژه استقبال کردند ابراز امتنان می کنم.
در یک موسسه تکنیکی من دیدم نامش شاهین بود، عکس های تاپی در دست جوانان بود که تاپی امید آینده ما است. این روحیه باید در تمام افغانستان بسیج شود. این پروژه بزرگ ملی و منطقوی از خاطر اکثریت مردم افغانستان است، از خاطر رفاه نسل های آینده افغانستان است. چون یک بار این پروژه مانده شود، آسیای مرکزی مرکز ثقل تولید انرژی جهان است و آسیای جنوبی نقطه ایست که زیادترین ضرورت به انرژی دارد و در میان آن کی واقع است؟
یک بار من خدمت تان ذکر کرده بودم که یکی از بزرگترین منابع
افغانستان موقعیت جغرافیایی افغانستان است، برای دوصد سال این موقعیت جغرافیایی
برای ما بسیار گران تمام شد.
این پروژه و پروژه های مثل آن انشاءالله و تعالی
ثابت خواهد کرد که موقعیت ما یکی از مهمترین دارایی های ما است. فکر کنید که یک
زمین نیم جریبه در چهار راهی عمده قیمت اش چقدر است و یک زمین هزار جریبه در یک
گوشه قیمت اش چقدر است.
هدف ما این است که افغانستان به یک چهار راه منطقه بدل شود و این پروژه نمایانگر آن است و بخش های دیگر را که باز بالایش پیشرفت زیاد داشتیم همراه ترکمنستان، امروز مطرح نمی کنم، در روز های آینده هر بخش آن که به پیشرفت خاص نایل بیاید، آن بخش را همرای تان شریک می کنیم.
زه بیاهم لومړی غواړم چې د ترکمسنان له محترم ولسمشر قربان قلی
بیردی محمدوف نه د زړه له کومې مننه وکړم، د افغانستان د ټول ولس په استازیتوب د
افغانستان دولت او خاصتاٌ د افغانستان د ولسمشر په حیث باندې چې داسې یو قدم یې
کېښود چې وښایی چې یو نیک همسایه د خپل همسایه د پاره څه رقم اقدامات پکار دی او څه
رقم اقدامات کولی شی او د افغانستان ولس ته موږ مبارکی وایو چې موږ وکړای شو چې یو
پروژه چې اکثرو خیال کاوه چې له یاده ویستل شوې او کاغذ باندې پاتې ده، هغه عمل ته
راوړله.
تل دې وی افغانستان
پاینده باد افغانستان
خبرنگار: زما یوه پوښتنه داده په افغانستان کې د پخوا همدغه ذهنیت موجود ؤ چې هند او پاکستان دلته نیابتیجګړه کوی، اوس چې په دغه سترېپروژه کې د افغانستان دولت او هم هند او پاکستان ښکېل دی نو داسې ګواښ شته چې د دغې پروژې په وړاندې به نا امنی جوړه کړی یا ددېپروژې مخنیوی وکړی تاسې کومه اندېښنه لرئ کنه؟ او بل هم دغه د هند او پاکستان تر منځ او هم د افغانستان سره د دوی سیالی به څنګه را کمه کړی؟
رییس جمهور: لومړی ټکی داده چه مونږ د هیچا د نیابتی جنګ میدان نه
یو، دا ذهنیت دې د افغانستان ولس د خپلو مغزونه وباسی.
هر وارې چی محترم
ژورنالستان وایی چې مونږ میدان د جنګ یو، دا منئ چی میدان د جنګ یو؟ دېرش ملیونه
انسان دلته ژوند کوی. تر څه وخته وایئ چی میدان د جنګ یو. مونږ د همکاری ساحه یو.
مونږ د همغږی ځای یو، مونږ د بدلون ځای یو. شپېته فیصده د پاکستان د ګاز ضرورت به
له دې پروژې نه تر سره شی. اوسنی کموالی چې لری. مونږ باید دا ثابته کړو چې
افغانستان ددې فکر او عمل لری چې خلک یو ځای کولی شی. موږ په مشترکو همکاریو باندی
غږېږو.
خبرنگار: در پیوند با پروژه تاپی یک نگرانی عمده این است که حالا شاید به خاطر منافع کلانی که پاکستان و هند از این پروژه دارد به افغانستان می تواند با این دو کشور کنار بیاید با تمام رقابت های که دارند ولی یک مساله دیگر اینست که ایران از رقبای بسیار سخت این پروژه است و هم اکنون یک کمپاین بسیار وسیعی را به خاطر این که گویا حکومت افغانستان توانایی عملی ساختن این پروژه را ندارد به راه انداخته به نحوی منافع کلان ایران یا دیپلوماسی نفت ایران ضربه ببیند، احساس می شود که مخالفت های و بعدش موانع کلانی از طرف ایران ایجاد شود، آیا شما پیشبین اقدام های ایرانی ها در پیوند با این پروژه هستید؟ و چگونه آنها را راضی خواهد کردید؟ و پیشنهاد دیگری هم به عنوان یک باشنده کابل دارم که در شهر کابل کثافات به اندازه ای زیاد است که سرک ها کاملا بسته شده است و مشکلات زیادی را ایجاد کرده، یک کاری درین قسمت بکنید.
رییس جمهور: اول از پیشنهاد تان تشکر، من از اردو کمک گرفتم که سرای زرداد تخلیه شود، یک دو هفته دیگر من را وقت بدهید که یک چند کار بزرگ دیگر را من خلاص کنم، بعدا بالای پاکی شهر کابل من در خدمت تان هستم. به حیث یک شهروند همرای تان می شوم و تمام امکانات را عیار می کنیم که کابل پاک شود.
این پروژه برای هیچکس خطر نیست. ایران در حال ایجاد یک پروژه از راه بحر با هندوستان است. ایران در خواست میلیارد ها دالر سرمایه گزاری بالای منابع نفت و گاز خود دارد و با ختم تعزیر انشاء الله و تعالی ایران به یک بازیگر مثبت منطقوی مبدل خواهد شد.
نکته دوم اینست که ما خود را باید جمع کنیم. وقتی که ما اتحاد و اتفاق داشته باشیم، هیچکس مانع ما نمی تواند باشد، بنابرین مشکل را امید است از طرف بیرون مطرح نکنیم، مساله را بالای این ببینیم که چطور یک بسیج سرتاسری ملی را انجام می دهیم که منافع ملی افغانستان رعایت و عملی شود.
بزرگترین دشمن افغانستان چیست؟ فقر! بیایید که دست اتحاد باهم بدهیم که این بزرگ ترین دشمن را از میان برداریم. یک مملکت مرفه خطر برای کسی نیست. تجربه ترکمنستان را ببینید. من به دولت ترکمنستان بیستیمن سالگرد بی طرفی شانرا تبریک می گویم. بیست سال پیش ترکمنستان از فقیر ترین ممالک منطقه بود. در خطر از دست دادن نفوس خود از بی نانی بود، مشکلات عدیده خود را جمع کرد. امروز به یک قدرت منطقه یی بدل شده است. افغانستان امکانات بسیار زیاد دارد، سر امکانات تمرکز کنید، ما همراه تمام همسایه های خود پروگرام های بسیار منسجم را روی دست گرفتیم که چطور زمینه همکاری را ایجاد کنیم و با ایران طرح یک بسته همکاری شش بعدی را مطرح کردیم، در ماه های آینده انشاءالله پیشرفت آن را خواهید دید.
خبرنگار: پروژه تاپی یک پروژه بزرگ اقتصادی برای چهار کشور است که
نام گرفته شد. در افغانستان در کنار منفعت اقتصادی اش برای تأمین امنیت چقدر موثر
خواهد بود.
رییس جمهور: اول تعریف امنیت را چطور می کنید. امنیت فیزیکی باید به
امنیت اجتماعی مبدل شود. وقتی که امنیت اجتماعی را مطرح می کنیم درآن کار، نان،
حرکت و امکانات مطرح است.
پروژه تاپی یک تغییر است از دیدگاه. چون حالا یک قسمت از مناطق افغانستان خود را محروم می دیدند، در چهارچوب این پروژه نقاط وصل وجود دارد. فراه را ببینید از ولایاتی بود که بعد ازین که سرک قندهار هرات ساخته شد در حاشیه قرار گرفت. امروز فراه دوباره به این اساس به یکی از نقاط محوری مبدل می شود. هدف من اینست که هریکی از ولایات افغانستان که سرحد دارد یا خط همکاری مشترک با یکی از کشور ها داریم به نقطه مرکزی تجارتی و یا ترانزیتی بدل شود و هر ولایت دیگر افغانستان که در داخل است هم به یک نقطه واضح رفاه برسد.
امنیت فیزیکی را ما انشاءالله و تعالی می گیریم مگر قسمی که پیشتر بالای تمام ملت افغانستان صدا کردم ضرور این است که هر فرد افغانستان و هر دختر و پسر و مرد و زن افغانستان این پروژه را یک هدف ملی بداند و برای عملی کردن آن زحمت سرتاسری بکشد.
خبرنگار: جناب رییس جمهور! نخستین پرسش من این است که سنگ بنای پروژه تاپی در ترکمنستان گذاشته شد چه زمانی بیل و گلنگ در افغانستان خواهد خورد؟ دوم اگر بفرمایید که این پروژه افغانستان را در پیوند به گفتگوهای صلح چقدر کمک خواهد کرد، بویژه با پاکستان؟
رییس جمهور: بخش مطالعات در ترکمنستان تکمیل شده است. مسیر را ما تعیین می کنیم که به پروژه های مشخص بدل می شود و کار به صورت همه جانبه شروع می شود. تاریخ مشخص را فعلا برای تان نمی توانم بگویم. من میخواهم که اول کار را انجام بدهم بعد به شما اطلاع بدهم. هرقدمی را که در همکاری منطقوی ما می گذاریم در حقیقت اهمیت صلح را تثبیت می کند.
صلح بدون منفعت تمام ممالک به یک افغانستان با ثبات نمی آید، بنابر این این پروژه یک پروژه تغییر ذهنیت است. چون اگر چهارده سال قبل را ببینیم وقتی که اول مسوولیت وزارت مالیه را داشتم سروی جیولوژی افغانستان را شروع کردم. در آن وقت تمام شرکای بین المللی ما رد کردند هیچ کدام شان پول تمویل سروی جیولوژی را ندادند. برداشت شان چه بود، گفتند که افغانستان غیر از سنگ چیزی ندارد. ما از بودجه خود قرض گرفتیم که سروی جیولوژی امریکا را استخدام کنیم. دیدیم که سی فیصد بخش طبیعی ما منابع اش از یک هزار بلیون تا سه هزار بلیون است. ذهنیت را باید تغییر بدهیم افغانستان نقطه اتصال همکاری و نقطه تغییر منطقوی و نقطه ایجاد مشترک است.
تنها یک عدد را برای تان ذکر می کنم، افغانستان ظرفیت تولید سه صد و شانزده هزار مگاوات برق را دارد تنها از منابع طبیعی. بیست و سه هزار مگاوات از آب، بیست و سه هزار از باد و باقی از آفتاب. اگر این را ما توانستیم عملی کنیم و بحث های که در پاریس و دیگر جاها انجام دادیم، مخصوصا با ختم معاهده پاریس منابع نو را جذب کرده می توانیم. تمام تصویر انرژی آسیای جنوبی را ما ترسیم کرده می توانیم. هر باری که قدم بزرگ برداشته می توانیم، زمینه را برای این فراهم می کند که به طرف افغانستان مردم یک نظر نو اندازند.
خبرنگار: آزادۍ راډیو داسې موثق اسناد تر لاسه کړی چې کله سرتاج عزیز د ریکا کنفرانس کې دګډون لپاره افغانستان ته راغلی ؤ افغانستان حکومت ته یې یو لیک سپارلی دی، چی پدې لیک کې ځینې غوښتنې وې چې په افغانستان کې دې مطبوعات د پاکستان پر ضد پروپاګند او تبلیغ نه کوی او همدارنګه د ډیورند کرښه دې د پولې په توګه و پېژندل شی او د افغانستان په ملی امنیت کې هغه کسان چې د پاکستان د طالبانو ملاتړ کوی باید لیرې شی او مخه یې ونیول شی، آیا دا لیک رښتیا تاسې یا د افغانستان حکومت ته رسېدلی دی او که چېرې رسېدلی وی افغان حکومت یې په وړاندې څه کړی دی؟
رییس جمهور: ستاسې آوازې د ختمېدو وړ ندی، مننه چې حد اقل آوازې را سره شریکوئ. د ډیورنډ کرښه زما اختیار نه ده د افغانستان د ولس اختیار ده. نن خبرې د افغانستان او پاکستان په مشترک امنیت باندې دی، نه د ډیورنډ کرښه باندې. نه ډیورنډ کرښه باندې څوک غږېږی او نه غږېدلی دی. د افغانستان د امنیتی ځواکونو او افرادو تعیینات د افغانستان د اساسی قانون او د افغانستان د ګټو پر اساس کېږی، دې کې هیڅ ګاونډی او یا بل ملک حق د مداخلې نه لری او نه مداخله کېږی. تاسې یو وارې ځان سره قضاوت وکړئ، آزادۍ رادیو به کومه ورځ دې حکومت ته ښه ووایی که مونږ خراب عمل وکړو، ښه عمل هم چې وکړو تاسې کورودانی وایئ؟ د افغانستان مطبوعات آزاد دی، د افغانستان د مطبوعاتو آزادی زمونږ سرخط ده. یو امنیتی ځواک ته زه دا اجازه نه ورکوم چې د افغانستان د آزادو مطبوعاتو په کارونو کې مداخله وکړی. عامه ذهنیت په یو ویشتم قرن کې کوم دولت نشی تعیینولی، آیا در قرن بیست و یک ذهنیت شما را کدام دولت می تواند تعیین کند؟ همه تان فضل خداوند افراد مستقل هستید.
وقتی که آوازه های این چنینی را می شنوید بالای آن غور کنید. اگر کسی خواست که شما را کنترل کند، فکر کنید که شما را کسی نمی تواند کنترل کند و باقی مانده افغان ها را؟
تعریف افغانستان بسیار ساده است. اشرف غنی ضرب سی میلیون، بالای من کسی کدام کاری را انجام داده می تواند که سر افغانستان انجام بدهد؟ نو بهتره داده چې مونږ په روغې جوړې، په ګتو باندې او په منافعو باندېوغږیږو او دا فضا باید بدله کړو. مونږ به منفی خواته نه ځو. خپلې خبرې مو په حق کړې دی، دا خبرې مو هر ځای کړې دی په شمول د اسلام آباد. او سپینې مو هم کړې دی. ویلی مو دی چې یوه ستونزه لرو، درې اړخیز جنګ روان دی، درې اړخیزه سوله پکار ده اود افغانستان او پاکستان د دولتو په منځ کی د دولت په اساس باندی باید سولې ته ورسېږو له دې غیر دواړه ضرر کوو. او خلک چې بې ځای شوی دی 350 زره تر 500 زره خلک له پاکستان نه بې ځای شوی دی افغانستان یې کور ده اما اصلی کور یې هاخوا د کرښې ده. ، نو جنګ یواځې په افغانستان کې نه دی، نن یو عظیم جنګ پاکستان کی روان دی، یوسل دوو اتیازره پاکستانی عسکر ډیورنډ کرښه باندې پراته دی او جنګ کوی. د دواړو خوا وینه روانه ده دا وینه باید بنده کړو دغه زمونږ اساسی مسله ده، بل دا تروریستی بنستونه دواړو هیوادنو ته، منطقې ته او نړۍ ته خطر دی. مننه!